Flutter چیست و چه مزایایی در توسعه اپلیکیشن‌های چندسکویی دارد؟

flutter چیست؟ Flutter یک فریم‌ورک رابط کاربری متن‌باز و رایگان برای ساخت اپلیکیشن‌های بومی (Native) موبایل است که توسط گوگل توسعه داده شده است.

این چارچوب به شما این امکان را می‌دهد تا با یک کد منبع (Codebase)، اپلیکیشن‌هایی برای سیستم‌عامل‌های مختلف مانند اندروید و iOS بسازید.

Flutter از زبان برنامه‌نویسی دارت (Dart) استفاده می‌کند و به دلیل رندر کردن مستقیم ویجت‌ها توسط موتور گرافیکی خود، تجربه کاربری یکپارچه و بسیار سریعی ارائه می‌دهد.

یکی از ویژگی‌های بارز Flutter، توانایی ساخت رابط کاربری سفارشی و انعطاف‌پذیر است. فلاتر با داشتن مجموعه غنی ویجت‌های آماده، توسعه‌دهندگان می‌توانند بدون نیاز به کدنویسی پیچیده، ظاهر و عملکرد اپلیکیشن را به‌راحتی کنترل و سفارشی‌سازی کنند. همچنین، Flutter فقط به موبایل محدود نمی‌شود و امکان توسعه وب (خدمات طراحی سایت) و حتی دسکتاپ نیز با آن وجود دارد. در ادامه این مقاله از فرامهام به معرفی برنامه‌نویسی flutter می‌پردازیم.

مزایای استفاده از Flutter در مقایسه با سایر فریم‌ورک‌های موبایل

برنامه‌نویسی flutter در مقایسه با سایر فریم‌ورک‌های موبایل دارای مزیت‌های زیادی است که آن را به گزینه‌ای برتر برای توسعه اپلیکیشن‌های چند پلتفرمی تبدیل کرده است در ادامه مزیت‌های برنامه‌نویسی flutter را برای شما بیان خواهیم کرد:

• عملکرد بالاتر و رندر مستقیم: Flutter برخلاف برخی فریم‌ورک‌ها مانند React Native که از پل جاوا اسکریپت برای ارتباط با کد بومی استفاده می‌کنند، کدهای خود را به‌صورت مستقیم به کد بومی کامپایل می‌کند و از موتور گرافیکی ++Skia بهره می‌برد. این موضوع باعث می‌شود اپلیکیشن‌های Flutter سریع‌تر بارگذاری شده و عملکرد روان‌تر و بهتری داشته باشند.
• داشتن مجموعه کامل ویجت‌ها و کامپوننت‌ها: Flutter به‌صورت پیش‌فرض مجموعه‌ای غنی از ویجت‌ها و APIهای رابط کاربری، ناوبری، مدیریت وضعیت و تست را در خود دارد که توسعه‌دهندگان را از نیاز به کتابخانه‌های جانبی بی‌نیاز می‌کند. این ویجت‌ها شامل طراحی‌های Material و Cupertino هستند که امکان ساخت رابط کاربری زیبا و سازگار با هر دو پلتفرم را فراهم می‌آورند.
• زبان برنامه‌نویسی Dart و ساختار شیءگرا: استفاده از زبان‌دارت که زبانی شیءگرا و قدرتمند است، به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد کدهای منظم‌تر، قابل نگهدارتر و با خطای کمتر بنویسند. این زبان همچنین به‌صورت کامپایل شده به کد بومی اجرا می‌شود که به بهبود عملکرد کمک می‌کند.
• داشتن ابزارهایی قدرتمند برای توسعه و تست پیشرفته: Flutter دارای ابزارهای قدرتمند برای توسعه، تست واحد، تست یکپارچه‌سازی و تست ویجت است که فرایند توسعه را ساده‌تر و مطمئن‌تر می‌کند. این ابزارها به‌صورت رسمی و یکپارچه در فریم‌ورک وجود دارند.
• یکپارچگی و کاهش وابستگی‌ها: برخلاف React Native که برای دسترسی به بسیاری از قابلیت‌ها به کتابخانه‌های جانبی وابسته است، Flutter اکثر نیازهای توسعه را به صورت داخلی و یکپارچه فراهم می‌کند که باعث کاهش مشکلات سازگاری و پیچیدگی می‌شود.
• پشتیبانی از طراحی واکنش‌گرا و سفارشی‌سازی آسان: Flutter با ارائه ویجت‌های قابل‌تنظیم و معماری مبتنی بر ویجت، امکان ساخت رابط‌های کاربری کاملاً سفارشی و واکنش‌گرا را به‌سادگی فراهم می‌کند.

چگونه Flutter توسعه هم‌زمان اپلیکیشن برای Android و iOS را ممکن می‌کند؟

Flutter توسعه هم‌زمان اپلیکیشن برای Android و iOS را از طریق ویژگی توسعه چند پلتفرمی (Cross-Platform) خود ممکن می‌سازد.

به این صورت که با نوشتن یک‌بار کد به زبان Dart، توسعه‌دهنده می‌تواند خروجی اپلیکیشن را برای هر دو سیستم‌عامل اندروید و iOS به‌صورت هم‌زمان تولید کند.

این یعنی دیگر نیازی به توسعه دو اپلیکیشن مجزا توسط دو تیم متفاوت نیست و تمام کدهای رابط کاربری، منطق برنامه و عملکردها در یک کدبیس واحد نوشته می‌شوند و روی هر دو پلتفرم اجرا می‌شوند.
ازآنجاکه Flutter دارای موتور رندر اختصاصی است، ویجت‌ها و اجزای رابط کاربری را به طور مستقیم روی صفحه‌نمایش می‌کشد و وابسته به ویجت‌های بومی سیستم‌عامل نیست.

این موضوع باعث می‌شود که اپلیکیشن ساخته شده با Flutter روی هر دو پلتفرم ظاهر و عملکرد یکسانی داشته باشد. همچنین، Flutter از نسخه‌های قدیمی‌تر اندروید و iOS نیز پشتیبانی می‌کند و تضمین می‌کند اپلیکیشن روی دستگاه‌های مختلف با ظاهری یکسان اجرا شود که موجب صرفه‌جویی در زمان، کاهش هزینه‌ها و بهبود تجربه کاربری می‌شود.

به‌این‌ترتیب، توسعه هم‌زمان و سریع اپلیکیشن برای هر دو پلتفرم با Flutter به‌سادگی و باکیفیت بالا امکان‌پذیر است.

مطلب پیشنهادی:  طراحی وب سایت با وردپرس یا اختصاصی

عملکرد اپلیکیشن‌های ساخته شده با Flutter چگونه است؟

اپلیکیشن‌های ساخته شده با Flutter عملکرد بسیار بالایی دارند که به چند عامل کلیدی مرتبط است. اولاً، Flutter از زبان برنامه‌نویسی Dart استفاده می‌کند که به‌صورت Ahead-of-Time (AOT) به کد بومی کامپایل می‌شود؛ این موضوع باعث می‌شود اپلیکیشن‌ها سریع‌تر اجرا شده و عملکرد روان‌تری داشته باشند.

همچنین Flutter به‌جای استفاده از ویجت‌های بومی هر سیستم‌عامل، ویجت‌های اختصاصی خود را رندر می‌کند و این باعث کاهش تعامل و تأخیر میان اپلیکیشن و پلتفرم می‌شود که در نهایت به بهبود سرعت و پاسخگویی اپلیکیشن منجر می‌شود.
علاوه بر این، ویژگی بارگذاری مجدد داغ (Hot Reload) در Flutter توسعه سریع و اصلاح خطاها را ممکن می‌سازد؛ به‌گونه‌ای که تغییرات کد در کمتر از یک ثانیه بدون نیاز به راه‌اندازی مجدد برنامه در اپلیکیشن مشاهده می‌شوند.

این قابلیت باعث می‌شود روند توسعه بسیار سریع‌تر و کارآمدتر باشد. همچنین، استفاده از ویجت‌های اختصاصی Flutter باعث می‌شود اپلیکیشن روی نسخه‌های مختلف اندروید و iOS با سازگاری بالا و ظاهر یکسان اجرا شود که تجربه کاربری بهتر و یکپارچه‌ای را فراهم می‌کند.

آشنایی با معماری Flutter و نقش زبان Dart

معماری Flutter بر پایه ساختاری لایه‌ای و مبتنی بر ویجت‌ها (Widgets) طراحی شده است که هر جزء رابط کاربری در آن به‌صورت یک ویجت مستقل تعریف می‌شود و این ویجت‌ها به‌صورت سلسله‌مراتبی با هم ترکیب می‌شوند تا رابط کاربری کامل را بسازند.

این معماری لایه‌ای شامل چند بخش اصلی است؛ در پایین‌ترین سطح، موتور Flutter که عمدتاً با زبان C++ نوشته شده و مسئول رندرینگ گرافیکی با استفاده از کتابخانه Skia است، قرار دارد. این موتور وظیفه رندر کردن صحنه‌ها، مدیریت ورودی‌ها، پشتیبانی از متن، شبکه و سایر امکانات پایه را بر عهده دارد.
در بالای موتور، فریم‌ورک Flutter نوشته شده با زبان Dart قرار دارد که شامل لایه‌های پایه‌ای مانند مدیریت انیمیشن، نقاشی، ژست‌ها و همچنین لایه رندرینگ است که با استفاده از آن می‌توان درختی از اشیا قابل رندر ساخت و مدیریت کرد.

بالاترین لایه، لایه ویجت‌ها است که توسعه‌دهندگان مستقیماً با آن کار می‌کنند و ویجت‌های مختلف را برای ساخت رابط کاربری تعریف می‌کنند. این ویجت‌ها می‌توانند ساده یا پیچیده باشند و به‌صورت ترکیبی از ویجت‌های دیگر ساخته شوند. علاوه بر این، Flutter مجموعه‌ای از ویجت‌های آماده برای طراحی‌های متریال گوگل (Material) و طراحی iOS (Cupertino) ارائه می‌دهد تا ظاهر اپلیکیشن‌ها با استانداردهای هر پلتفرم هماهنگ باشد.
نقش زبان Dart در معماری Flutter بسیار کلیدی است؛ Dart زبان برنامه‌نویسی شی‌ءگرا و کامپایل شونده است که کدهای نوشته شده با آن به‌صورت Ahead-of-Time (AOT) به کد بومی کامپایل می‌شوند و این باعث افزایش چشمگیر سرعت و کارایی اپلیکیشن می‌شود.

همچنین Dart با داشتن قابلیت‌های مدرن مانند Hot Reload، توسعه سریع و تعاملی را ممکن می‌سازد و به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تغییرات را به‌سرعت در اپلیکیشن مشاهده و تست کنند.

در نهایت، Dart به‌عنوان زبان‌اصلی فریم‌ورک، رابط بین کدهای توسعه‌دهنده و موتور Flutter را فراهم می‌کند و با بهره‌مندی از کتابخانه‌های گسترده، توسعه اپلیکیشن‌های پیچیده و قدرتمند را تسهیل می‌کند.

مقایسه Flutter با React Native: کدام بهتر است؟

هر دو فریم‌ورک Flutter و React Native مزایا و معایب خاص خود را دارند، اما در مجموع Flutter به‌عنوان گزینه برتر شناخته شده است. در ادامه به مقایسه دو فریم‌ورک Flutter و React Native می‌پردازیم:

• عملکرد (Performance): Flutter به دلیل استفاده از موتور رندر اختصاصی Skia و کامپایل به کد ماشین (native) عملکرد بهتری نسبت به React Native دارد. React Native برای رندر کردن از پل (bridge) جاوااسکریپت استفاده می‌کند که باعث کاهش سرعت و ضعیف تر شدن عملکرد برنامه می‌شود.
• زبان برنامه‌نویسی: Flutter از زبان Dart استفاده می‌کند که زبانی شی‌گرا و قدرتمند است اما نسبتاً جدید و کمتر شناخته شده است. React Native از جاوااسکریپت بهره می‌برد که زبان پرکاربرد و آشناتری برای توسعه‌دهندگان است و به همین دلیل یادگیری و توسعه با آن ساده‌تر است.
• رابط کاربری و طراحی: Flutter با استفاده از ویجت‌های اختصاصی خود، امکان طراحی رابط کاربری کاملاً سفارشی و زیبا را فراهم می‌کند و نیازی به استفاده از کامپوننت‌های بومی ندارد. React Native برای استفاده از کامپوننت‌های بومی به JavaScript bridge نیاز دارد که ممکن است محدودیت‌هایی ایجاد کند.
• زمان توسعه: React Native به دلیل وجود کتابخانه‌ها و کامپوننت‌های آماده بیشتر، زمان توسعه سریع‌تری دارد و برای پروژه‌هایی که نیاز به تحویل سریع دارند مناسب‌تر است. Flutter به دلیل جدیدتر بودن و نیاز به یادگیری Dart، ممکن است زمان بیشتری برای توسعه نیاز داشته باشد.
• پشتیبانی جامعه (Community Support): React Native به دلیل قدمت بیشتر، جامعه کاربری بزرگ‌تر و پشتیبانی قوی‌تری دارد که مشکلات و سوالات توسعه‌دهندگان سریع‌تر پاسخ داده می‌شود. Flutter در حال رشد است اما هنوز از نظر پشتیبانی جامعه به پای React Native نمی‌رسد.

تست و ابزارها: Flutter مجموعه کاملی از ابزارهای تست واحد، یکپارچه‌سازی و ویجت را ارائه می‌دهد که به توسعه‌دهنده امکان تست کامل برنامه را می‌دهد. React Native بیشتر به ابزارهای شخص ثالث وابسته است.

معایب و چالش‌های توسعه اپلیکیشن با Flutter

• کمبود کتابخانه‌ها و ابزارهای شخص ثالث: هرچند Flutter مجموعه‌ای غنی از ویجت‌های آماده دارد، اما نسبت به فریم‌ورک‌های قدیمی‌تر مانند React Native یا توسعه بومی، هنوز کتابخانه‌ها و پلاگین‌های شخص ثالث کمتری دارد. این موضوع باعث می‌شود در پروژه‌های خاص یا نیازمند قابلیت‌های پیچیده، توسعه‌دهندگان مجبور به پیاده‌سازی دستی برخی امکانات شوند.
• ابزار پردازی (Tooling) کمتر توسعه‌یافته: ابزارهای توسعه Flutter هنوز به بلوغ و قدرت پلتفرم‌هایی مثل Swift در Xcode نرسیده‌اند. این موضوع ممکن است در برخی پروژه‌ها باعث محدودیت در دیباگینگ، تست و توسعه شود.
• زبان برنامه‌نویسی Dart کمتر شناخته شده: Dart زبانی نسبتاً جدید و کمتر محبوب نسبت به زبان‌های جاوا، کاتلین یا جاوا اسکریپت است. این موضوع باعث می‌شود یافتن توسعه‌دهندگان ماهر Dart دشوارتر باشد و یادگیری آن برای تیم‌های برنامه‌نویسی زمان‌بر باشد.
• حجم بالای اپلیکیشن‌ها: اپلیکیشن‌های ساخته شده با Flutter معمولاً نسبت به اپلیکیشن‌های بومی یا سایر فریم‌ورک‌ها حجم بیشتری دارند. این موضوع علاوه بر اشغال فضای بیشتر در دستگاه کاربران، می‌تواند روی سرعت راه‌اندازی و عملکرد اپلیکیشن به‌ویژه روی دستگاه‌های قدیمی‌تر تأثیر منفی بگذارد.
• محدودیت در توسعه اپلیکیشن‌های بسیار پیچیده یا بازی‌های بزرگ: Flutter هنوز برای پروژه‌های بسیار پیچیده، بازی‌های سنگین یا اپلیکیشن‌هایی با نیازهای خاص پلتفرمی محدودیت‌هایی دارد و ممکن است نتواند به‌راحتی برخی قابلیت‌های پیشرفته را پیاده‌سازی کند.
• نیاز به کدنویسی زیاد برای اقدامات پایه: برخلاف برخی فریم‌ورک‌ها که امکانات پایه را به‌صورت آماده ارائه می‌دهند، در Flutter توسعه‌دهنده باید بسیاری از اقدامات پایه را خود انجام دهد که این موضوع باعث افزایش حجم کد و طولانی‌شدن روند توسعه می‌شود.
• پیچیدگی در جداسازی منطق و رابط کاربری: در Flutter، منطق برنامه و رابط کاربری تا حدی درهم‌تنیده هستند که ممکن است مدیریت و نگهداری کد را در پروژه‌های بزرگ دشوار کند، هرچند با استفاده از الگوهای معماری مناسب می‌توان این مشکل را کاهش داد.

نمونه اپلیکیشن‌های موفق ساخته شده با Flutter

نمونه‌های موفق و شناخته‌شده‌ای از اپلیکیشن‌های ساخته شده با Flutter وجود دارند که نشان‌دهنده توانمندی این فریم‌ورک در توسعه اپلیکیشن‌های چند پلتفرمی با عملکرد بالا و تجربه کاربری عالی هستند. از جمله این اپلیکیشن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• eBay: اپلیکیشن بزرگ خریدوفروش کالاهای دست‌دوم که با مهاجرت به Flutter توانست ۹۸ درصد از کدهای مشترک بین اندروید و iOS را کاهش دهد.
• Google Ads: اپلیکیشن رسمی مدیریت کمپین‌های تبلیغاتی گوگل
• Google Pay: اپلیکیشن پرداخت موبایلی گوگل
• Alibaba: یکی از بزرگ‌ترین پلتفرم‌های فروش آنلاین در چین
• Reflectly: اپلیکیشن ژورنال‌نویسی و مدیریت احساسات
• Telegram: نسخه‌هایی از این پیام‌رسان محبوب
• Pubg Mobile: بازی محبوب و پرطرف‌دار
• Wallace & Gromit: بازی ماجراجویی
• InKino: اپلیکیشن خرید بلیت سینما
• Nubank: بانک دیجیتال برزیلی