ساخت یک نرم‌افزار به تلاش بسیاری نیاز دارد و تیم‌های محصولات دیجیتال از چرخه حیات توسعه جهت این امر بهره می‌گیرند. تولید و توسعه نرم‌افزار یک فرآیند تکراری است که برای پروژه‌های نرم‌افزاری بکار گرفته می‌شود که از چندین مرحله ساخت و اجرای برنامه‌های نرم‌افزاری، تشکیل شده‌اند. منظور از چرخه حیات توسعه نرم‌افزار در صنعت نرم‌افزار، فرآیندی است که جهت ایجاد یک محصول نرم‌افزاری جدید انجام می‌گیرد.
برنامه‌نویسان نرم‌افزار از این چرخه به‌عنوان یک راهنما استفاده می‌کنند و به کمک آن از این امر اطمینان حاصل می‌کنند که نرم‌افزار با کم‌ترین هزینه و بالاترین کیفیت و در کوتاه‌ترین زمان ساخته می‌شود. در ادامه به بررسی مفهوم چرخه حیات توسعه نرم‌افزار می‌پردازیم و درنهایت هفت مرحله آن را بیان می‌کنیم، پس تا انتها با ما همراه باشید.
چرخه حیات توسعه نرم‌افزار چیست؟
بطورکلی چرخه حیات توسعه نرم‌افزار یک فرآیند ساختاریافته است که تمام انتظارات و خواسته‌های مشتریان را برآورده می‌کند و در کوتاه‌ترین زمان ممکن نرم‌افزاری بسیار باکیفیت و با هزینه مناسب تولید می‌کند. این چرخه یک طرح تفصیلی با مراحلی که شامل فرایندها و تولیدات مشخص است برای افراد تعریف و ترسیم می‌کند. این چرخه اجازه می‌دهد تا تجزیه و تحلیل جزئی از هر مرحله به‌درستی انجام گیرد.
به عبارت دیگر می‌توان گفت چرخه حیات راهی جهت اندازه‌گیری و بهبود روند توسعه نرم‌افزارها و پروژه‌های مختلف است. لازم به ذکر است که به کمک چرخه حیات توسعه نرم‌افزار سرعت توسعه تا حد بسیار زیادی افزایش می‌یابد. البته این چرخه خطرات پروژه و هزینه‌های مرتبط با آن را نیز به حداقل می‌رساند.
خوب است بدانید که در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ پیشرفت چشمگیری در علم کامپیوتر رخ داد. این پیشرفت با یک چارچوب تولید همراه بود که امروزه با نام چرخه حیات توسعه نرم‌افزار معرفی و شناخته می‌شود. پیش از دهه ۱۹۵۰ محاسبات هیچ پیچیدگی خاصی نداشتند، به همین خاطر نیازی به یک رویکرد دقیق نظیر؛ چرخه حیات نبود.
چرخه حیات توسعه نرم‌افزار چگونه کار می‌کند؟
همانطور که گفتیم چرخه حیات توسعه نرم‌افزار نوعی فرآیند جهت توسعه و مدیریت نرم‌افزار است که با هدف حیات، تشریح و مدیریت فرآیندهای مرتبط با توسعه نرم‌افزار روی کار آمد. نحوه عملکرد این چرخه به این صورت است که وظایف موردنیاز جهت تهیه یک برنامه نرم‌افزاری را در ابتدا شرح می‌دهد تا به این ترتیب کارایی فرایند و توسعه افزایش یابد.
شایان ذکر است که چرخه حیات توسعه نرم‌افزار از طریق نظارت در فرآیند تهیه نرم‌افزار موجب می‌شود که پروژه تا پایان در مسیر خود باقی بماند و بی‌نظمی رخ ندهد. چرخه حیات توسعه نرم‌افزار توسط هر فرد ارائه نمی‌شود. شما می‌توانید جهت پیش‌برد پروژه‌های خود با کارشناسان ما در فرامهام مشورت نمایید تا بهترین و مناسب‌ترین چرخه حیات را برای پروژه‌های خود دریافت نمایید.
هفت مرحله چرخه حیات توسعه نرم‌افزار
امروزه بسیاری از شرکت‌ها عملکرد چرخه حیات را به چندین مرحله تقسیم و گروه‌بندی می‌کنند. در گام اول، برنامه‌ریزی، به تحقیقات فناوری، تحقیقات بازاریابی و تجزیه و تحلیل هزینه و سود می‌پردازیم. مراحل دیگر این چرخه می‌توانند با یکدیگر ادغام شوند.
البته مرحله آزمایش بهتر است که همزمان با مرحله توسعه انجام گیرد تا به این ترتیب توسعه‌دهندگان خطاها را شناسایی و برطرف کنند. در ادامه به بررسی کامل و دقیق هفت مرحله چرخه حیات می‌پردازیم.
۱_برنامه‌ریزی
در این مرحله رهبران پروژه به ارزیابی شرایط می‌پردازند و هزینه‌های مادی و کارگری را بطورکامل و دقیق تخمین می‌زنند. در پایان نیز یک جدول زمانی با اهداف و ایجاد تیم‌های پروژه و ساختار رهبری ارائه می‌دهند. این نکته را در نظر داشته باشید که با برنامه‌ریزی محدوده و هدف برنامه نرم‌افزاری روشن می‌شود و به این ترتیب دیگر پروژه از مسیر اصلی خود خارج نخواهد شد.
۲_تعریف نیازمندی‌ها یا تجزیه و تحلیل
تعریف نیازمندی‌ها را می‌توان بخشی از برنامه‌ریزی در نظر گرفت که در آن مشخص می‌شود برنامه قرار است چگونه پیش رود و چه نیازمندی‌هایی دارد. برای مثال اگر قصد ساخت یک برنامه در رسانه‌های اجتماعی را داشته باشید، به توانایی برقراری ارتباط با یک دوست نیاز است.
یا اگر برنامه تولید نرم‌افزاری جهت کنترل ماشین را داشته باشید، در طول فرآیند به دستگاه نیاز خواهید داشت. بطورکلی می‌توان گفت در این مرحله نیازها و مشکلات سیستم مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرند.
۳_طراحی و نمونه‌سازی
سومین مرحله چرخه حیات توسعه نرم‌افزار، طراحی و نمونه‌سازی است که شامل جنبه‌های مختلف ازجمله معماری، رابط کاربری، انواع سیستم عامل، برنامه‌نویسی، ارتباطات و… می‌شود. این نکته را در نظر داشته باشید که در این گام نمونه‌سازی اولیه می‌تواند بخشی از مرحله طراحی باشد و مانند یکی از نسخه‌های اولیه نرم‌افزار در مدل توسعه نرم‌افزار تکراری باشد.
۴_توسعه نرم‌افزار
در این مرحله نوشتن واقعی برنامه آغاز می‌شود. لازم به ذکر است که نوشتن یک پروژه کوچک ممکن است توسط تیم توسعه‌دهنده انجام گیرد. اما جهت نوشتن یک پروژه بزرگ چندین تیم تجزیه گرد هم می‌آیند.
۵_تست و آزمایش
در این گام نرم‌افزار توسعه‌یافته به کمک تکنیک‌ها و روش‌های مختلف تست می‌شود تا به این ترتیب مشکلات و خطاهای ممکن شناسایی و بررسی شوند.
۶_استقرار
حال نرم‌افزار آماده جهت راه‌اندازی و استقرار به محیط عملیاتی می‌شود. به عبارت دیگر نصب و پیکربندی آن در سیستم‌های مقصد انجام می‌گیرد.
۷_نگهداری
آخرین گام چرخه حیات توسعه نرم‌افزار، نگهداری است. نرم‌افزار را باید یک سیستم عمرانی با تغییرات، بهبودها و تعمیرات در نظر گرفت.
نقش امنیت در چرخه حیات توسعه نرم‌افزار
بطورکلی می‌توان گفت چرخه حیات به فعالیت‌های امنیتی تحت عنوان یک فرایند جداگانه و منحصربه‌فرد توجه نکرده است. به همین جهت آسیب‌پذیری یا باگ زیادی در این چرخه مشاهده می‌شود. البته از طریق ترکیب تدابیر امنیتی در مراحل اولیه این چرخه می‌توان آسیب‌پذیری‌ها را کشف کرد و درنهایت از بین برد یا کاهش داد.
چرا چرخه حیات توسعه نرم‌افزار مهم است؟
چرخه حیات یک چارچوب استاندارد ایجاد می‌کند و مزایای مختلفی برای هر پروژه به همراه دارد. درنتیجه این امر این چرخه اهمیت بسیاری دارد. بطورکلی مهم‌ترین این مزایا عبارت است از:
- ساده‌ترسازی ردیابی و کنترل پروژه
- تسهیل فرآیند برنامه‌ریزی، برآورد و زمان‌بندی پروژه
- افزایش سرعت توسعه
- بهبود روابط مشتری
- به حداقل رساندن اشتباهات پروژه
- کاهش هزینه‌های مدیریت پروژه و درنتیجه هزینه کلی تولید
- و…
جمع‌بندی
در مطالب فوق به بررسی مفهوم چرخه حیات توسعه نرم‌افزار پرداختیم. همانطور که گفتیم چرخه حیات توسعه نرم‌افزار در صنعت نرم‌افزار، فرآیندی است که جهت ایجاد یک محصول نرم‌افزاری جدید انجام می‌گیرد. برنامه‌نویسان نرم‌افزار از این چرخه به‌عنوان یک راهنما استفاده می‌کنند و به کمک آن از این امر اطمینان حاصل می‌کنند که نرم‌افزار با کم‌ترین هزینه و بالاترین کیفیت و در کوتاه‌ترین زمان ساخته می‌شود.
این چرخه از طریق نظارت در فرآیند تهیه نرم‌افزار موجب می‌شود که پروژه تا پایان در مسیر خود باقی بماند و بی‌نظمی رخ ندهد.
